کرج - ماهدشت شهرک صنعتی سردمداران
کرج - ماهدشت شهرک صنعتی سردمداران
فوتسال یکی از ورزشهایی است که به دلیل هیجان بالا، سرعت زیاد و فضاهای کوچکتر نسبت به فوتبال، در ایران و جهان طرفداران بیشماری دارد. این بازی در نگاه اول ساده به نظر میرسد، اما طراحی زمین فوتسال اصول و استانداردهای دقیقی دارد. اندازه، خطکشی، ارتفاع سقف و حتی نوع کفپوش، همگی عواملی هستند که روی کیفیت بازی تأثیر مستقیم میگذارند. بنابراین اگر قصد دارید کفپوش سالن ورزشی چند منظوره مثل سالن فوتسال تهییه کنید، زمین قدیمی را بازسازی کنید یا حتی فقط بدانید ابعاد زمین فوتسال استاندارد دقیقاً چقدر است، باید تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
مطابق با قوانین فیفا (FIFA) و فدراسیون جهانی فوتسال، ابعاد زمین فوتسال با توجه به نوع مسابقه (رسمی یا غیررسمی) میتواند کمی متفاوت باشد. در مسابقات رسمی بینالمللی، زمین باید دارای طول حداقل ۳۸ متر و حداکثر ۴۲ متر و عرض حداقل ۱۸ متر و حداکثر ۲۵ متر باشد. در حالی که برای بازیهای دوستانه یا تمرینی، ابعاد زمین میتواند کمی کوچکتر در نظر گرفته شود؛ یعنی طول بین ۲۵ تا ۳۸ متر و عرض بین ۱۶ تا ۲۰ متر.
اندازهی ایدهآل و پرکاربردی که در اکثر سالنهای ورزشی ایران استفاده میشود، همان ۴۰×۲۰ متر است. این ابعاد تعادلی عالی بین سرعت بازی، کنترل توپ و فاصلهی بازیکنان ایجاد میکند. در واقع در این اندازه، زمین نه بیش از حد بزرگ است که بازیکنان خسته شوند، نه آنقدر کوچک که بازی حالت فشرده و درگیری مداوم پیدا کند.
علاوه بر طول و عرض، ارتفاع سقف نیز در استاندارد زمین فوتسال اهمیت دارد. چون توپ گاهی با شدت بالا به سمت بالا پرتاب میشود، حداقل ارتفاع مجاز ۴ متر است. اما برای سالنهای حرفهای و بینالمللی، ارتفاع بین ۶ تا ۷ متر توصیه میشود تا بازی روانتر باشد و محدودیتی برای پاسهای هوایی ایجاد نشود.
در طراحی زمین باید توجه داشت که فضای اطراف زمین (حداقل یک متر از هر طرف) برای داور، تعویض بازیکنان و ایمنی باید خالی بماند. بنابراین اگر زمین ۴۰×۲۰ متر دارید، فضای مفید سالن باید حدود ۴۴×۲۴ متر باشد.
در بسیاری از سالنها، بهویژه سالن های مدارس، مجموعه های چند منظوره یا باشگاه های محلی، امکان اجرای زمین استاندارد ۴۰×۲۰ وجود ندارد. در چنین شرایطی، استفاده از ابعاد زمین فوتسال کوچکتر بهترین گزینه است.
ابعاد مناسب برای سالنهای کوچک عبارتاند از:
طول: بین ۳۰ تا ۳۵ متر
عرض: بین ۱۷ تا ۱۸ متر
در این ابعاد، باید به تناسب زمین و دروازه دقت کرد. دروازهها معمولاً همان اندازه استاندارد (۳ متر عرض و ۲ متر ارتفاع) باقی میمانند، اما فضای بازی فشردهتر میشود. این باعث میشود سرعت تصمیمگیری بازیکنان، کنترل توپ و هماهنگی تیمی اهمیت دوچندان پیدا کند.
نکته دیگر اینکه در سالنهای کوچکتر معمولاً فاصله دایره میانی تا دروازهها کاهش مییابد، در نتیجه بازی پرانرژیتر اما پرخطاتر میشود. برای جبران این موضوع، کفپوش باید ضربهگیرتر و اصطکاک آن کنترلشدهتر باشد تا از لغزش و آسیب جلوگیری شود.
در چنین سالنهایی پیشنهاد میشود از کفپوشهای ورزشی با ضخامت ۵ تا ۷ میلیمتر استفاده شود. بهویژه کفپوش باشگاه بدنسازی که معمولاً از جنس PVC با زیره فومدار یا پلییورتان انعطافپذیر ساخته میشود، گزینهای استاندارد و علمی برای فضاهای ورزشی است، زیرا هم راحتی حرکت را افزایش میدهد و هم مقاومت بالایی در برابر ضربه و تغییرات دما دارد.
یکی از عناصر اصلی تشخیص زمین استاندارد فوتسال، نحوهی خطکشی آن است. هر خط روی زمین معنای خاصی دارد و در اجرای درست قوانین نقش اساسی ایفا میکند. ضخامت خطوط باید دقیقاً ۸ سانتیمتر باشد و از رنگ سفید یا رنگی که با کفپوش تضاد کامل دارد استفاده شود تا بازیکنان، داور و تماشاگران بهراحتی آن را تشخیص دهند.
اجزای اصلی خطکشی زمین فوتسال عبارتاند از:
1.خطوط طولی و عرضی (مرز زمین): مرز بیرونی زمین هستند. اگر توپ از این خطوط عبور کند، بازی متوقف میشود.
2.خط وسط زمین: زمین را به دو نیمه مساوی تقسیم میکند.
3.دایره مرکزی: با شعاع ۳ متر در مرکز زمین رسم میشود. هنگام آغاز بازی یا پس از هر گل، توپ باید از مرکز زمین شروع شود.
4.دروازه ها:
عرض دروازهها: ۳ متر
ارتفاع: ۲ متر
عمق دروازهها معمولاً بین۸۰ تا ۱۰۰ سانتیمتر است.
5.محوطه جریمه:
با شعاع ۶ متر از مرکز دروازه مشخص میشود.
از دو نقطه رسم میگردد و با قوسی به هم متصل میشوند.
6.نقطه پنالتی اول: در فاصلهی ۶ متری از خط دروازه.
7.نقطه پنالتی دوم: در فاصلهی ۱۰ متری برای خطاهای تیمی ششم به بعد.
8.ناحیه تعویض بازیکنان: در مقابل نیمکتها روی خط کناری زمین مشخص میشود، معمولاً به طول ۵ متر.
نکته مهم: در سالنهایی که چند ورزش مختلف برگزار میشود (مثل والیبال، بسکتبال و فوتسال)، بهتر است رنگ خطوط هر رشته متفاوت باشد تا بازیکنان دچار سردرگمی نشوند.
کفپوش زمین فوتسال فقط جنبهی زیبایی ندارد؛ بلکه عامل اصلی در ایمنی و عملکرد بازیکنان است. ابعاد زمین فوتسال تأثیر مستقیمی بر انتخاب نوع کفپوش دارد، زیرا میزان حرکت، دویدن، و فشار بر نقاط مختلف زمین متناسب با اندازه آن تغییر میکند.
در زمینهای بزرگتر (۴۰×۲۰ متر)، بازیکنان دویدن بیشتری دارند، پس باید از کفپوشهایی استفاده کرد که جذب ضربه بالایی دارند و انرژی برگشتی مناسبی فراهم میکنند. کفپوشهای پلییورتان چندلایه با زیرسازی لاستیکی EPDM یا کفپوش PVC با ضخامت ۶ تا ۸ میلیمتر بهترین گزینه هستند.
در زمینهای کوچکتر، معمولاً بازیکنان تغییر جهتهای ناگهانی بیشتری دارند و اصطکاک اهمیت بالاتری دارد. در این حالت باید از کفپوشهایی با سطح مقاومتر و دانسیته بالاتر استفاده شود تا سطح در برابر سایش و پارگی دوام بیاورد.
از دید فنی، مهمترین ویژگیهای کفپوش استاندارد فوتسال عبارتاند از:
جذب ضربه بیش از ۲۵٪
اصطکاک کنترلشده (نه لغزنده و نه زبر)
مقاومت سایشی بالا (حداقل ۳۰۰۰۰ چرخه طبق تست Taber)
ضخامت یکنواخت در تمام نقاط زمین
مقاومت در برابر حرارت و رطوبت سالن
علاوه بر نوع کفپوش، نحوه نصب آن نیز به ابعاد زمین بستگی دارد. در زمینهای بزرگ باید از درزهای انبساطی استفاده شود تا در اثر تغییر دما یا فشار، کفپوش دچار جمعشدگی یا بادکردگی نشود. در سالنهای کوچکتر میتوان از کفپوشهای رولی استفاده کرد که بهصورت یکپارچه نصب میشوند.
نکته حرفهای دیگر: در زمینهایی با ابعاد دقیق ۴۰×۲۰ متر، توصیه میشود از زیرسازی لاستیکی EPDM دانهای به ضخامت ۸ تا ۱۰ میلیمتر زیر لایه اصلی استفاده شود تا ضربات به مفاصل بازیکنان منتقل نشود.
علاوه بر اندازه و کفپوش، چند فاکتور دیگر هم باید در طراحی و اجرای زمین فوتسال مورد توجه قرار گیرد:
شیب کف: زمین باید کاملاً تراز باشد، اما در برخی سالنها برای تخلیه آب و رطوبت، شیب بسیار ملایمی (حداکثر ۱٪) به سمت خروجی در نظر گرفته میشود.
نور سالن: میزان نور استاندارد برای بازی فوتسال حدود ۵۰۰ لوکس است. چراغها باید بدون سایه و خیرگی نصب شوند تا دید بازیکنان مختل نشود.
تهویه: چون فوتسال در فضای بسته انجام میشود، سیستم تهویه باید هوا را بهطور مداوم تعویض کند تا اکسیژن کافی فراهم شود.
رنگ کفپوش: معمولاً رنگ آبی یا سبز مات برای زمین فوتسال استفاده میشود تا توپ سفید یا نارنجی بهخوبی دیده شود.
عرض دروازه ۳ متر و ارتفاع آن ۲ متر است که با تیر و تیرک افقی فلزی یا آلومینیومی ساخته میشود.
ضخامت تمام خطوط در زمین فوتسال باید دقیقاً ۸ سانتیمتر باشد تا دید بازیکنان و داور بهتر شود.
نقطه پنالتی اول ۶ متر و نقطه دوم ۱۰ متر از دروازه فاصله دارد.
بهترین جنس برای سطح زمین فوتسال، کفپوش ورزشی PVC یا پلیاورتان است که لغزش و آسیبدیدگی را کاهش میدهد.
دایره میانی زمین فوتسال شعاعی برابر با ۳ متر دارد.
در نهایت میتوان گفت که رعایت استاندارد ابعاد زمین فوتسال فقط برای زیبایی یا هماهنگی ظاهری نیست، بلکه عامل اصلی در کیفیت و ایمنی بازی محسوب میشود. ابعاد پیشنهادی ۴۰×۲۰ متر برای زمینهای حرفهای و ۳۰×۱۸ متر برای سالنهای کوچکتر، مناسبترین گزینهها هستند.
در کنار اندازه زمین، توجه به جزئیات خطکشی، ارتفاع سالن، تهویه، نورپردازی و بهویژه انتخاب کفپوش مناسب اهمیت زیادی دارد. کفپوش های پلی یورتان، PVC و EPDM از بهترین گزینههای موجود هستند که علاوه بر دوام بالا، حس طبیعی حرکت را به بازیکن منتقل میکنند.
اگر در حال طراحی یا بازسازی سالن فوتسال هستید، حتماً قبل از اجرا، نقشهی زمین را بر اساس استاندارد فیفا تنظیم کرده و نوع کفپوش را متناسب با ابعاد زمین فوتسال و نوع استفاده (تمرینی، رسمی یا چندمنظوره) انتخاب کنید. مجموعه ایکس کفپوش با ارائه محصولات استاندارد و باکیفیت، میتواند در انتخاب و تأمین کفپوش مناسب به شما کمک کند. رعایت همین جزئیات ظاهراً ساده، تفاوت بین یک زمین معمولی و یک زمین حرفهای را رقم میزند.